गैरकानुनी आप्रवासी निकाला गर्ने, मेक्सिकोसँग सीमा क्षेत्रमा संकटकाल लगाउने, ग्रिनल्यान्डको स्वामित्व लिने, विश्व स्वास्थ्य संगठनबाट अमेरिकालाई अलग गर्ने, जलवायुसम्बन्धी पेरिस सम्झौताबाट अलग हुने र अमेरिकामा जन्मनासाथ अमेरिकी नागरिकता पाउने नियम खारेजीलगायत ट्रम्पका निर्णयले विश्वभर हलचल अमेरिकामा राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले दोस्रो कार्यकाल सुरुवात गरेसँगै जारी भएका कार्यकारी आदेश र उनका घोषणाले अमेरिकी विदेश नीतिमा आमूल परिवर्तन...
Category: Geopolitics Analysis NP
छिमेकमा बढ्दो चिनियाँ व्यापारलाई लिएर भारत चिन्तित
चीन भारतको परम्परागत आर्थिक प्रभाव क्षेत्रमा प्रमुख व्यापारिक साझेदारको रूपमा उदाएको छसन् २०२५ को जनवरी १ मा माल्दिभ्सले अन्ततः चीनसँग आफ्नो स्वतन्त्र व्यापार सम्झौता (एफटिए) कार्यान्वयनमा ल्यायो, जुन सात वर्षपहिले अस्तित्वमा आएको थियो । त्यतिवेला विपक्षीहरूले सम्झौताको निकै आलोचना गरेका थिए, किनभने यसलाई धेरै बहस नगरी संसद्बाट अनुमोदन गरिएको थियो । एफटिएले चिनियाँ सामग्री भारतीय बजारमा प्रवेश...
बदलिएको कूटनीति, नबदलिएको प्रवृत्ति
प्रविधि र विश्वव्यापीकरणको छलाङपछि सांस्कृतिक र आर्थिक अन्तरनिर्भरता बढ्दै गएकाले कूटनीतिक व्यवहार र शैली बदल्नुपर्ने भएको छ कूटनीति मुलुकबिच सम्बन्ध र व्यवहार गर्ने परम्परागत विधि हो । कूटनीतिको परम्परा इसाको चौथो शताब्दीदेखि सुरु भएको मानिए पनि कूटनीतिज्ञ तोक्ने चलन सत्रौँ शताब्दीदेखि फ्रान्सले चार्ल्स मौरिस डे टालियार्ड पेरिगोडलाई जिम्मेवारी दिएर सुरु गर्यो । राष्ट्रिय स्वाधीनताको घोषणापछि अमेरिकाले बेन्जामिन...
समृद्ध नेपालको लक्ष्यमा बेलायती साथको अपेक्षा
नेपाल र संयुक्त अधिराज्यबिचको ऐतिहासिक र गतिशील सम्बन्धको चर्चा गर्न उपस्थित हुन पाउँदा गौरवान्वित महसुस गरिरहेको छु। आजको यहाँहरूको यो कार्यक्रमको उपस्थिति हाम्रो बलियो मित्रताको जग भएको मेरो विश्वास छ। दुई शताब्दीभन्दा लामो हाम्रो सम्बन्धकाबारे चर्चा गर्न यहाँ आउँदा पाएको न्यानो आतिथ्यताका कारण म अत्यन्त हर्षित भएको छु। दुई शताब्दीअगाडि बेलायती प्रधानमन्त्री लर्ड पामस्टर्नले भनेझैँ...
परिधिमा पूर्वप्रभुत्वको कूटनीति
काठमाडौँ — पुस ७ (२२ डिसेम्बर) मा अमेरिकी राष्ट्रपति निर्वाचित डोनाल्ड ट्रम्पले पनामा नहरलाई अमेरिकाका लागि महत्त्वपूर्ण राष्ट्रिय पुँजी भन्दै पुनः नियन्त्रणमा लिने धम्की दिए । अमेरिकी पानीजहाजलाई उच्च ढुवानी शुल्क लिएको भन्दै उनी आक्रोशित छन् । भोलिपल्ट पनामाका राष्ट्रपति जोसे राउलो मुनिलोले जवाफमा भने, ‘पनामा नहरको प्रत्येक वर्गकिलोमिटर र योसँग जोडिएको क्षेत्र पनामाको हो, सँधै रहनेछ ।...
ब्रिक्स समूहको उपयोगिता
ब्रिक्स समूहको उपयोगिताबलिया विकासशील राष्ट्रलाई एक ठाउँमा ल्याए पनि ब्रिक्स विश्व राजनीतिको नयाँ केन्द्र हुने सम्भावना देखिँदैन सन् २०२५ ले ब्रिक्स (ब्राजिल, रुस, भारत, चीन, दक्षिण अफ्रिका) विश्व राजनीतिमा नयाँ शक्ति केन्द्र बन्छ कि बन्दैन भन्ने प्रश्नको उत्तर दिनेछ । यो समूहले नयाँ सदस्य (इजिप्ट, इथियोपिया, इरान र युनाइटेड अरब एमिरेट्स) थपेर विश्व जनसंख्याको ४५ प्रतिशत...
विदेश नीतिमा कार्टरको प्रतिष्ठा र विश्वले सिक्नुपर्ने पाठ
सन् १९७८ को डिसेम्बरमा अमेरिकी पूर्वराष्ट्रपति जिमी कार्टरले विदेशमा अमेरिकी रणनीतिक निर्णयहरू मानव अधिकारको पालनाद्वारा आकार दिनुपर्छ भन्ने आफ्नो विश्वासलाई रेखांकित गरे । ‘मानव अधिकार हाम्रो विदेश नीतिको आत्मा हो । किनभने मानव अधिकार हाम्रो राष्ट्रियताको भावनाको आत्मा हो,’ यही २९ डिसेम्बरमा १०० वर्षको उमेरमा निधन भएका कार्टर बारम्बार भन्ने गर्थे । उनको विचार सदैव सान्दर्भिक देखिन्छ । विदेश...
भारत-चीन पछिल्लो समझदारीप्रति नेपालमा प्रश्न, तर सरकार ‘निश्चिन्त’
भारत र चीनबीच सीमाका विषयमा हालै भएको एउटा समझदारीबारे ‘नेपालले चिन्ता गर्नुपर्ने विषय नभएको’ सरकारी धारणा सार्वजनिक भइरहेका बेला विज्ञहरूले चाहिँ उक्त मामिला “गम्भीर भएको” बताएका छन्। कैलाश मानसरोवर यात्रामा जाने भारतीय तीर्थयात्री आवतजावतको मार्ग पुन: सुरु गर्ने दुई देशबीच समझदारी भएको भारतीय विदेश मन्त्रालयले जनाएको छ। नेपालको पश्चिमी सीमामा पर्ने भारत र नेपालबीच ‘विवादित...
भारत र चीनसमेत निर्यात हुन्छ रिजाल्को पानी ट्यांकी
विराटनगर — विराटनगरका उद्यमी नवीन रिजालको कथाले संघर्ष, असफलता र दृढता हुँदै सफलतासम्म पुग्ने प्रेरणादायी यात्राको प्रतिनिधित्व गर्छ । जागिर खान नसक्दा निराश भएका नवीन अहिले सयौंलाई जागिर दिन सक्ने भएका छन् । उनको संघर्ष सुरु भएको थियो, २०५० सालमा । त्यतिबेला रिजाल परिवारले सुरु गरेको थियो, प्लास्टिकको पानी ट्यांकी उत्पादन उद्योग । त्यतिबेला अरू जिल्लामा ट्यांकी उद्योग थिए,...
सम्हालिँदै भारतको ‘छिमेक पहिला’ नीति
भारतबाट आधा शताब्दीदेखि प्रकाशित विश्लेषणात्मक साप्ताहिक म्यागजिन ‘इन्डिया टुडे’ ले अगस्ट १९, २०२४ को अंकमा सनसनीपूर्ण ‘कभर स्टोरी‘ छाप्यो– ‘सर्कल अफ फायर: ह्वाइ इन्डिया सुड वरी’ । चीन, पाकिस्तान, श्रीलंका, म्यान्मार, नेपाल, माल्दिभ्स र बंगलादेशका सरकार प्रमुखहरूको तस्बिरको घेरामा भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको ठूलो तस्बिर राखेर भारतको चुनौतीपूर्ण छिमेक सम्बन्धका उतारचढावका बारेमा १२ पृष्ठ लामो विश्लेषण...